Zdarza się, że osoby, wobec których wszczęto postępowanie egzekucyjne, nie zgadzają się z jego zasadnością. W polskim prawie uwzględniony został instrument, dzięki któremu dłużnicy mogą się w takich sytuacjach bronić. Czym jest powództwo przeciwegzekucyjne, jakie są jego rodzaje i o czym jeszcze należy wiedzieć, broniąc się przed niesłusznie przeprowadzaną egzekucją komorniczą?
Opozycyjne powództwo przeciwegzekucyjne
Celem powództwo przeciwegzekucyjnego jest pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności w całości, w części lub jego ograniczenie. Należy pamiętać, że nie tylko prawomocny wyrok z klauzulą wykonalności może być tytułem egzekucyjnym – istotna jest wykonalność tytułu wykonawczego, która może wynikać np. z treści aktu notarialnego.
Osoba, która została objęta postępowaniem egzekucyjnym i wobec której wszczęto egzekucję komorniczą, może złożyć powództwo przeciwegzekucyjne opozycyjne, które rozpatrywane jest przez sąd właściwy dla miejsca prowadzenia egzekucji. Kodeks cywilny ściśle określa sytuacje, w których możliwe jest wniesienie powództwa przeciwegzekucyjnego przez dłużnika:
- gdy przeczy on faktom, na podstawie których wydano klauzulę wykonalności – najczęściej jest to sytuacja, w której dłużnik zaprzecza, by ciążył na nim obowiązek spłaty długu wierzycielowi;
- gdy po powstaniu tytułu egzekucyjnego zmieniła się sytuacja prawna – najczęściej zmienia się ona po całkowitej spłacie długu;
- powództwo przeciwegzekucyjne może złożyć również małżonek – musi wówczas wykazać, że wierzycielowi nie należy się świadczenie egzekwowane przez komornika.
Opozycyjne powództwo przeciwegzekucyjne można złożyć już od nadania klauzuli wykonalności aż do chwili zakończenia egzekucji komorniczej – po jej zakończeniu powództwo przeciwegzekucyjne nie znajduje uzasadnienia, a dłużnik ma do dyspozycji inne instrumenty prawne, by walczyć o swoje prawa. Również w przypadku, gdy dłużnik nie zgadza się co do sposobu przeprowadzenia egzekucji, powództwo przeciwegzekucyjne nie jest zasadne. W takiej sytuacji należy złożyć skargę na czynności komornika sądowego.
Powództwo przeciwegzekucyjne ekscydencyjne
Prawo do ekscydencyjnego powództwa przeciwegzekucyjnego przysługuje osobie trzeciej, której własność została zajęta w ramach postępowania egzekucyjnego wobec dłużnika. Jeśli więc w ramach egzekucji komorniczej dochodzi np. do zajęcia pojazdu służbowego, jego właściciel ma miesiąc na złożenie powództwa przeciwegzekucyjnego. Po przekroczeniu tego terminu pozostają inne instrumenty prawne.
Powództwo przeciwegzekucyjne jest instrumentem, który chroni prawa materialne dłużników oraz osób trzecich. Ustawodawca przewidział taką ochronę w związku z tym, że komornik – jako funkcjonariusz publiczny – jest uprawniony wyłącznie do działania na wniosek wierzyciela, zgodnie z tytułem wykonawczym. Nie ma on możliwości, by badać zasadność tytułu egzekucyjnego. Dzięki powództwu przeciwegzekucyjnemu dłużnik może skutecznie przerwać egzekucję komorniczą, o ile sąd wyda stosowne orzeczenie. Należy przy tym pamiętać, że pozew powinien zawierać wszystkie możliwe do zgłoszenia zarzuty pod rygorem braku możliwości skorzystania z nich w dalszym postępowaniu. Dlatego o pomoc w przygotowaniu pozwu warto poprosić doświadczonego radcę prawnego specjalizującego się w sprawach komorniczych.
Fot. Shutterstock