Czy bank może żądać wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z kapitału?

W ostatnich latach problematyka kredytów frankowych stała się jednym z najważniejszych zagadnień prawnych i finansowych w Polsce. Wraz z licznymi postępowaniami sądowymi przeciwko bankom, pojawia się pytanie, czy bank może żądać wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z kapitału. Rozstrzygnięcie tej kwestii ma kluczowe znaczenie dla wielu kredytobiorców, którzy podjęli decyzję o zakwestionowaniu umów kredytowych z powodu ich nieuczciwego charakteru.

Bezumowne korzystanie z kapitału – co to oznacza?

Bezumowne korzystanie z kapitału odnosi się do sytuacji, w której umowa kredytowa zostaje uznana za nieważną z powodu nieuczciwych postanowień (tzw. klauzul abuzywnych). W takiej sytuacji kredytobiorca korzystał z kapitału banku na podstawie umowy, która nie powinna była obowiązywać. Kluczowe pytanie brzmi: czy bank ma prawo żądać wynagrodzenia za ten okres?

Banki często argumentują, że nawet jeśli umowa kredytowa została uznana za nieważną, to korzystanie przez kredytobiorcę z kapitału powinno wiązać się z wynagrodzeniem dla banku. Argumentują, że korzystanie z kapitału to faktyczna korzyść, którą kredytobiorca uzyskał, i za którą bank powinien otrzymać odpowiednie wynagrodzenie, analogicznie do sytuacji, gdyby kapitał ten był zainwestowany gdzie indziej.

Wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z kapitału niezgodne z prawem

Prawo cywilne i orzecznictwo sądowe wskazują, że jeśli umowa kredytowa jest nieważna, to wszelkie świadczenia wykonane na jej podstawie są nienależne. Oznacza to, że obie strony powinny zwrócić sobie nawzajem to, co świadczyły na podstawie nieważnej umowy: kredytobiorca zwraca kapitał, a bank zwraca wszystkie wpłaty dokonane przez kredytobiorcę. Kwestia wynagrodzenia za korzystanie z kapitału w takim przypadku budzi kontrowersje.

Sąd Najwyższy wskazał, że w przypadku nieważności umowy, żadna ze stron nie powinna czerpać dodatkowych korzyści z tytułu nieważnego świadczenia. Oznacza to, że bank nie ma podstaw prawnych do żądania odsetek ani innego wynagrodzenia za okres, w którym kredytobiorca korzystał z kapitału na podstawie nieważnej umowy. Wynika to z zasady, że nienależne świadczenie powinno być zwrócone bez dodatkowych korzyści dla żadnej ze stron, a także dyrektywy 93/13 chroniącej prawa konsumentów.

Banki nie mają podstaw prawnych do żądania wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z kapitału w sytuacji, gdy umowa kredytowa została uznana za nieważną. Kredytobiorcy powinni być świadomi swoich praw i możliwości dochodzenia roszczeń, co może znacząco wpłynąć na ich sytuację finansową. Kredyty frankowe Zielona Góra unieważniane są coraz liczniej, coraz więcej składanych jest również pozwów o unieważnienie umowy kredytowej – wyniki to między innymi z coraz bogatszego orzecznictwa i ochrony kredytobiorców przed kontrowersyjnymi działaniami banków, mającymi na celu zniechęcić frankowiczów do składania pozwów. Uznanie roszczeń o wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z kapitału za bezpodstawne to kolejny krok ku ochronie praw konsumentów, w tym przypadku kredytobiorców.

Fot. Shutterstock.